„Tuinen dragen een veelheid aan functies in zich: ze zijn nooit enkel gazon, speelveld, plantenborder of moestuin. Ze kunnen belangrijke ecosysteemdiensten ondersteunen zoals voedselproductie, bestuiving en beleving van de natuur.
Elke tuin kan een steentje bijdragen aan de aanpak van problemen zoals klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. Aandacht voor die collectieve functies van privétuinen kan ervoor zorgen dat ze meer kunnen betekenen voor onze samen-leving. Ondanks de aanzienlijke oppervlakte worden tuinen zelden meegenomen in onderzoek en beleid rond landgebruik en milieu. Ten onrechte, want tuinen hebben veel te bieden aan onze maatschappij. Ze vormen de schakel tussen samenleving en omgeving.
Door alle tuinen als één geheel te beschouwen, als één ’tuincomplex’, kan in kaart gebracht worden welke van deze mogelijkheden er nog in verborgen liggen. Zo blijkt dat tuiniers meer meststoffen gebruiken dan eigenlijk nodig is. Dit zorgt voor een negatieve impact op het milieu. Anderzijds blijken gazonbodems mogelijkheden te bieden voor de opslag van koolstof, een positieve eigenschap in het teken van klimaatverandering. Tuinen vormen dus een meervoudige buffer in het kader van voedselnood, natuurbehoud en klimaataanpassing.
Als we deze mogelijkheden willen realiseren, zullen we met andere ogen naar onze tuinen moeten kijken. Individuele veranderingen in tuinbeheer en -ontwerp lijken onbeduidend, maar wanneer duizenden tuiniers zo’n verandering doorvoeren, kan de impact aanzienlijk zijn. Door stil te staan bij de collectieve waarde van onze eigen tuin, zou het in de toekomst vanzelfsprekend kunnen worden dat we ons tuinbeheer bijsturen in functie van maatschappelijke waarden.
Er zijn ook hindernissen zoals het private aspect van tuinen en het gebrek aan pasklare informatie om milieuvriendelijk te tuinieren. Maar die hindernissen kunnen overwonnen worden, door het geven van op maat gemaakt tuinadvies en door het opstellen van vrijwillige overeenkomsten rond milieuvriendelijk beheer. Er zijn verschillende acties nodig om van het tuincomplex een collectieve bron van ecosysteemdiensten te maken. Maar dit mag ons er niet van weerhouden om na te denken over de vele mogelijkheden ervan.”
Valerie Dewaelheyns
Doctoraat KU Leuven – ILVO
