De dynamische energiemarkten zorgen voor veel onrust. Je zult maar met een open energiepositie zitten en het ene na het andere marktbericht in je inbox krijgen met verder oplopende gas- en elektraprijzen. Het is casino-werk met alle prijsverschillen binnen een handelsdag. Woensdag EUR 1,60/m3 en donderdagochtend EUR 0,80/m3. Het lijkt me verdraaid lastig keuzes maken met zoveel emotie in de markt.
Zeker wanneer je kijkt naar de onderliggende oorzaken van de hoge prijzen: productie in de VS duidelijk onder druk , lage voorraden in heel Europa, geopolitieke invloeden, extra energievraag vanuit Azië, de afhankelijkheid in Nederland van geïmporteerd gas en speculanten in de markt. Ik merk dat de politiek warm gemaakt wordt om te komen met maatregelen. Maatregelen die politiek wellicht lastig liggen in een formatie. Denk aan een plafond op de energieprijs (naar voorbeeld Frankrijk) of zoals in talkshows al gesuggereerd het tijdelijk opvoeren van de Nederlandse productie. Of dit gaat gebeuren is maar zeer de vraag. In elk geval goed dat de belangen van de glastuinbouw onder de aandacht worden gebracht door de sectorvertegenwoordigers. Daar werken we intensief mee samen.
Regelmatig kreeg ik afgelopen dagen de vraag: “Maakt de bank zich geen zorgen over deze situatie?” Om eerlijk te zijn: We zien onder klanten een zeer divers beeld. Ondernemers met open posities, gedeeltelijk afgedekt, tot het energiemanagement komende 12 maanden volledig afgedekt. Het energiesysteem en de energievraag zijn maatwerk per bedrijf. De (glas-)tuinbouw heeft wat dat betreft veel verschijningsvormen.
In de volle breedte van de glastuinbouw staan nagenoeg alle productgroepen er goed voor. Het rendement was de achterliggende anderhalf jaar gewoon goed. Dit zien wij vertaald worden in voldoende ruimte op de rekening courant. Net als vóór de pandemie, kun je de conclusie trekken dat de financiële buffers vaak zijn versterkt. Dat is een goed vertrekpunt om de huidige situatie aan te kunnen gaan.
Wel zie ik een paar stevige onzekerheden. In het buitenland zijn de eerste energiebedrijven al omgevallen doordat zij inkoop en verkoop niet op elkaar hebben afgestemd. Dus goede contracten hebben soms toch niet zo’n stevige basis, is de wake-up call. Er zijn analisten die verwachten dat deze situatie maar tijdelijk is, dat de hoge aardgasprijzen in de loop van de winter zullen wegebben. Andere bronnen rekenen nu al op blijvende TTF gasprijs van 0,50/m3 in 2022. Dat is voor veel bedrijven een forse rekening. Tijdelijk kan dan langer dan een jaar zijn (ik hoop het uiteraard niet).
De groeiende wereldeconomie zorgt wel voor een blijvende toenemende energievraag. We moeten ons wellicht voorbereiden op een langere periode met hogere energieprijzen. Mogelijk komen investeringen in duurzame energiebronnen (besparingen) eerder in het vizier. En wellicht de open deur, kan je de toegenomen kostprijs ook doorberekenen naar je klant? We moeten ons denk ik goed realiseren dat hogere energiekosten ook effect heeft op bestedingsruimte van consument. Bloemen en planten kunnen daarom eerder te maken hebben met afnemende bestedingen dan eerste levensbehoeften zoals groente en fruit.
Dus ja, wij maken ons ook zorgen. Wel met een passend voorbehoud zoals je hiervoor hebt gelezen. Of dit naïef is weet ik niet, het is wel genuanceerd. En ik weet ook dat goed energie inkoop- en verkoopbeleid bij iedere ondernemer weer top of mind is. Ik vermoed dat iedereen de afgelopen dagen wat vaker zijn rekenmachine heeft gepakt om het effect door te rekenen.
