Het verduurzamingsprogramma GroenLabel Kas wordt doorgelicht op werkelijke verduurzaming. Stichting Milieukeur (SMK) en de sector zelf zetten effecten van het Groen Label Kas-programma op dit moment op een rij. Dat label legt duurzaamheidseisen op aan nieuwbouwkassen in ruil voor fiscale of rentevoordelen.
Na 3 jaar nog duurzaam?
De eisen van Groen Label Kas borgen dat in de kassen tenminste 3 jaar en in sommige gevallen tot 10 jaar met zeer lage CO2-emissies wordt geteeld. Of dat na die controlefase nog zo is, is niet duidelijk.
In de evaluatie wordt onder meer gekeken naar het huidige areaal waarop Groen Label Kas-certificaten nog onderhouden wordt en gecontroleerd. Dat is met 1.085 hectare veel kleiner dan het aantal uitgereikte certificaten voor 2.531 hectare (sinds 1999).
Dat verschil is te verklaren doordat bedrijven certificaten alleen verlengen zolang ze van de daaraan verbonden voordelen willen genieten. Wanneer men van de Regeling groenprojecten gebruik maakt, moet 10 jaar aan de eisen van het schema worden voldaan. Wanneer men alleen de voordelen van de MIA Vamil wil genieten, moet in de kas tenminste een vol jaar worden geteeld. Dat betekent dat vanaf de ontwerpfase projecten in de praktijk zo’n 3 jaar aan de eisen voldoen. Daarna is er geen controle op hoe het management van de duurzame kas is.
Duurzamere ontwerpen
Projectleider Jaap Bij de Vaate van SMK heeft wel signalen dat Groen Label Kas werkelijk stimuleert tot duurzamere kasontwerpen. Dat bleek uit een rondvraag onder adviseurs die betrokken zijn bij de ontwikkelingen van kassenbouwprojecten. Die adviseurs zijn zowel bouwbegeleiders, technisch adviseurs als financieel adviseurs en subsidieadviseurs.
Dat zegt niets over het blijvende gebruik van de kas, maar andere maatregelen als het CO2-sectorsysteem stimuleren ook dat duurzame gebruik. Binnen PlanetProof zijn de eisen daarvoor op een ander haalbaarder niveau gesteld op dit moment.
Stichting Milieukeur mist data om in kaart te brengen wat het aandeel is van GroenLabel-kassen op de totale nieuwbouw van kassen. Zo was het areaal nieuwbouw met een Groen Label Kas-certificaat in 2020 circa 145 hectare, waarvan circa twee derde glasgroente. Maar algemene nieuwbouwcijfers zijn niet voorhanden, stelt Bij de Vaate.
Vanaf 1999 is het aangemelde investeringsbedrag voor Groen Label Kassen € 8,5 miljard. De kassen die zijn gebouwd, verdienden met het label een fiscaal voordeel. Dat kan via Groen Label Kas met de MIA/Vamil-regeling of met de Regeling groenprojecten. Bij die laatste wordt ook rentekorting ontvangen. Het merendeel van de projecten is in de Regeling groenprojecten aangevraagd. Het laatste jaar wordt relatief minder aangevraagd voor deze Regeling groenprojecten.
Het aantal aanvragen voor 2020 van 145 hectare is ongeveer gelijk aan de afgelopen jaren, met uitzondering van piekjaren 2016-2017. De wijziging in 2020, gericht om ontvochtigers op te nemen in nieuwbouwplannen, heeft daarmee geen aantoonbaar effect gehad in het aantal aanvragen.
