Leidse wetenschappers hebben ontdekt via welk gen ze eenjarige planten na het bloeien opnieuw kunnen laten groeien, in plaats van dat de planten sterven. Het zogenoemde AHL15-gen bepaalt of de groeipunten van een plant na een bloeifase vegetatief blijven of niet.
Bij het Instituut Biologie Leiden hebben Remko Offringa, hoogleraar Ontwikkelingsgenetica van planten, en zijn team het betreffende AHL15 gen ontdekt in zandraket, Arabidopsis thaliana. Dat is in onderzoek een veelgebruikte eenjarige modelplant.
Als het AHL-15 gen in Arabidopsis tot overexpressie komt, veel actiever is dan normaal, dan blijven een aantal groeipunten van de zandraket in de vegetatieve fase. Hierdoor groeien de planten verder na de bloeifase en komen ze meerdere malen tot bloei. Doe je het tegenovergestelde, schakel je dat gen uit, dan hebben de planten een kortere levensduur dan normaal. De Leidse onderzoekers tonen daarmee aan dat het AHL15-gen, dat ze de naam ‘rejuvenator’ (verjonger) hebben gegeven, een levensverlengende functie heeft voor de plant de van nature eenjarig is. Bij meerjarige planten blijft altijd een aantal groeipunten tijdens het bloeien vegetatief, waardoor de plant in het volgende seizoen opnieuw kan uitgroeien. Bij eenjarige planten gebeurt dit niet en gaat de plant na de bloei dood
Meerdere oogsten per plant
De ontdekking van het gen draagt bij aan fundamentele kennis over de levenshistorie van planten en hun veroudering, aldus Offringa op de site van Universiteit Leiden. Ook kan het gen inzicht geven in waarom gedurende de evolutie bepaalde soorten eenjarig en andere soorten meerjarig zijn geworden. Volgens Offringa zijn er ook praktische toepassingen denkbaar, zoals voor de landbouw. Veel voedingsgewassen, zoals rijst en tarwe, zijn eenjarig. Door in zo’n gewas een aantal groeipunten vegetatief te houden, zouden de planten na de oogst opnieuw kunnen uitgroeien. Dat maakt het wellicht mogelijk om meerdere keren van hetzelfde gewas te oogsten en de opbrengst per plant te verhogen. Lukt dat, dan is zaaien en grondbewerking minder vaak nodig, zodat volgens de onderzoekers een duurzame manier van landbouw mogelijk wordt. Een plant die langer in leven blijft, ontwikkelt volgens hen een beter wortelgestel en dikkere stengels, zodat ze beter bestand is tegen droogte. Vervolgonderzoek moet zulke voordelen concreter maken.
Een Engelstalige publicatie van het onderzoek is te vinden op de site van Nature Plants.
